Boren in een oude vulkaan
Duizenden jaren lang hebben zand, stofdeeltjes en plantenrestjes zich in alle rust verzameld op de bodem van het kratermeer Challa dat pal op de grens tussen Tanzania en Kenia ligt. De sedimenten op de bodem van het kratermeer, een restant van een vulkaan die al eeuwenlang niet meer is uitgebarsten, vormt zo een archief van materialen met belangrijke informatie over het klimaat van het verleden. Veel wetenschappers willen ook dan heel graag dit opgestapeld pakket op de bodem verder bestuderen. Maar hoe kom je bij sedimenten die ruim honderd meter diep liggen op de bodem van een kratermeer midden in Afrika?
Eind 2016 trokken de Nederlandse aardwetenschappers Loes van Bree en Francien Peterse, samen met een internationale groep van wetenschappers, op expeditie naar Lake Challa om vanaf een platform midden op het meer de sedimenten uit de bodem op te boren, tot wel tweehonderd meter diep. Vanaf deze drijvende boorinstallatie worden stapsgewijs kernen van het sediment geboord, steeds een stukje dieper, en daarna naar boven getakeld. Na een lange voorbereiding ging het boren in december 2016 echt van start!
Het boorvlot op Challa (foto: Nicolas Waldmann).
Inmiddels zijn de eerste resultaten binnen. Op hun blog schrijven Loes en Francien:
The depth record of 21 meters of core collected in 2006 was broken on Tuesday, when the night shift came home with 30 meters of perfectly laminated sediments. The current depth is 120 meter, which roughly corresponds to the past 120.000 years. The drill has hit a hard layer here, which has presumably formed during a low stand of the lake. A second hole has been started, for which a different drilling technique will be used to penetrate this layer and reach the underlying sediment.
Zo ziet een verse sedimentkern afkomstig uit Lake Challa er uit (foto: Francien Peterse).
Met deze groeiende stapel van kernen hoopt de groep van wetenschappers uiteindelijke nieuwe informatie bij elkaar te puzzelen over de klimaatveranderingen die in deze regio de afgelopen duizenden jaren plaatsvonden. Maar voordat het zover is, zijn nog vele uren werk nodig: eerst moeten de boorkernen terug naar de universiteiten en klaar gemaakt moeten worden voor verder onderzoek.
Het boren naar sedimenten gaat gestaag door, ook tijdens de nachtelijke uren zoals je ook kunt zien op deze timelapse video: